Mấy năm làm Hiệu trưởng và Giám đốc cho mấy trường ttrung học tôi có chút kinh nghiệm nầy là cách chung nữ sinh dễ dạy, nam sinh hay nói nghịch. Ta thấy có nhiều cơ quan giáo dục mà trong đó nhà giáo dục chỉ sống phớt ngoài da với một số bạn trai. Đây là một thứ tâm lý bạn trai nữa.
Biết bao nhiêu trường hợp chối, xin lỗi làm cho người bàng quan tưởng đa số đ àn ông khờ. Bạn còn nhớ hình ảnh người em trai mình bưng giạ lúa thế cho chị dâu khi chị mới nhóm lên đã kêu nặng quá. Tôi xin lược trích một đoạn.
Đang đóng neo trong đời sống thực tế có khi rất nghèo nàn, té trong hết thất bại nầy đến thất bại kia nhưng họ vẫ tưởng tượng ngày kia mình làm César, Nguyễn Huệ, Abraham Lincoln, Gandhi, Dante, Nguyễn Du. Là người nữ lúc ghen có thể vì tuyệt vọng mà tự tử, se duyên mới lâu lắm mới quên được mối tình xưa. Cái thời thơ ngây ấy, quá thơ ngây, đã trôi qua.
Đem lý mà chọi với họ chỉ làm cho họ bất mãn thôi. Đã có những quốc gia đề cao dân chủ, chưởi thực dân mà rộn rịp thôn tính các bản đồ thế giới, theo một chánh sách độc tài, bốc lột dã man. Le Presbytre để gởi bạn trước khi tôi bàn với bạn cái hậu quả của buồn sầu buổi thanh xuân là sự xuống tinh thần: Ta được đời sống không phải để rơi lụy mà để sống cường tráng.
Họ sống cách vô ý thức, một lối sống vô chánh phủ. Cách chung bạn trai nghèo túng nầy hay có tinh thần tự ly. Nhưng đáng kiếp cho một số bạn gái đần độn vội tin.
Có khi chúng ngủ mấy tiếng đồng hồ liên tiếp, gần chiều mẹ sợ mặt trời đ è kêu không dậy. Mà mộng của họ không phải chỉ thứ mộng buồn rầu như gió thu làm tê tái lòng mà thôi đâu. Khi Thượng đế muốn đ àn ông trở nên những tạo hóa cộng lực với Ngươiø thì Người cho ái tình của họ có tính chất tích cực.
Dĩ nhiên lối tâm giao nầy rất nguy hiểm vì nó có thể dẫn lần đến nhục tình. Đây là một thứ tâm lý bạn trai nữa. Nếu họ không sửa tật xấu người nhỏ sẽ phải rên siết dưới tay họ và mất mặt với kẻ lạ vì có một thủ lãnh không duyên dáng chút nào.
Duy có điều khi chưa trấn tĩnh được tâm hồn, bạn trai có thể thả hồn theo những mơ mộng kiểu René, của Chateaubriand mà làm cho con người nội tâm yếu đuối. Tiêu chuẩn bạn phải theo là cái gì không đưa đến toàn chân, toàn thiện, toàn mỹ, toàn phúc đều nhất định giả dối. Họ với đầu óc sáp ông, thấy một hai khía cạnh nào đó cho là đã tìm hiểu đến nơi đến chốn.
Họ chỉ để lại cho người bạn tâm giao cũ một chỗ vì nhân nghĩa trong tim họ. Và bạn, tôi không trách bạn, chỉ xin bạn đừng quá dè dặt đến bi quan, cũng đừng vội vàng đến cẩu thả. Bịnh thời đại đã làm bao nhiêu lương tâm bạn trai không còn biết phân biệt được lành dữ.
Phần đông trong nam nhân lớn tuổi ai mà không nhớ có lúc hồi nhỏ,hồi thanh niên làm những chuyện kỳ dị bị kẻ lớn rầy la. Gia đình họ có chuyện lôi thôi, họ tự xen vô giàn xếp. Bài làm thì làm cho chóng rồi, bài học thì học qua loa.