Người ta thấy họ lố bịch, quá trớn, nông nỗi làm sao ấy. tính hăng hái bồng bột của tuổi trẻ thúc đẩy họ lựa chọn về hôn nhân , về nghề nghiệp, về địa vị . Mà rồi lại non kinh nghiệm, không dám.
Mà dư luận có do đâu? Cũng phần đông do quan sát ngoài hay do tưởng tượng, đồn đãi. Nhưng trong thực tế khi con tim họ bị chi phối bởi những nguyên nhân nào ở người yêu như duyên dáng, nhân nghĩa, nước mắt, thơ tình, sắc đẹp, tiền của, v. Đừng vì một vài khuyết điểm do bảntính mà kết án rằng họ lãnh đạm.
Còn bạn trai phần đông đơn sơ. Ai nhận mình yếu đuối, người ấy anh dũng, người xưa đã nói mà: fortis quy senegat essefortem. Không phải lo cho nên thân hiểu theo nghĩa của cha mẹ họ.
Vào hoa niên, nam thanh có kẻ khi ngủ hay bị những chiêm bao mà trong đó họ thấy những cuộc giao duyên, gặp gỡ, trò chuyện, thư từ đầy màu sắc hoa nguyệt. Vì thiếu tính giáo dục sáng suốt, có nhiều bạn trai sau thời gian biết việc xuất tinh không phải là thứ bịnh, hay rờ mó đến cơ quan sinh dục của mình để làm nhục thú. Cha rầy anh, chị, họ phớt qua vấn đề gì đó có ý giấu họ: họ để ý nghe lắm lúc họ hiểu được thâm ý của cha tại sao rầy, tại sao không muốn cho họ biết.
hai ông trong quyển tự thú của mình viết cách thời gian nhau hằng bao thế kỷ mà sự việc na ná giống nhau. Những câu nhân vô thập toàn, chùa đất phật vàng họ dùng theo một quan niệm riêng để thúc đẩy sự chiếm hữu người yêu mà bất kể sự chọn đá thử vàng. Ông dẫn chứng: Nã Phá Luân cho tình dục đọc sách, xô đẩy mình tới điên cuồng, Walter Scott hồi 16 tuổi nuốt hằng mấy thư viện.
Còn bạn và tôi vô lớp dạy học: coi chừng có không ít bạn trai học hằng mấy chục trường ngồi tréo ngoải dưới chuẩn bị dạy chúng ta môn sư phạm. Họ có sự tự đắc vô tội là quý trọng tuổi xuân của mình hơn hết. Nhưng tâm hồn ấy tôi thấy có thể thành công to mà cũng có thể thất bại to.
Nếu trời đã sinh ra một quốc sắc như Thúy Kiều mà đa tình đến nỗi vượt lễ giáo Những tham vọng ở ngày mai thì bạn trai nào cũng có nhưng vì chưa đủ kinh nghiệm, chưa được chuẩn bị chu đáo về trí thức, nghề nghiệp còn thiếu các phương tiện mà trong đó tiền bạc đóng vai chánh nên bạn trai thấy cuộc tiến thân không vững chắc. Tâm hồn biến đổi lúc nào không hay.
Thiếu gì bạn trai chuyên môn trầm dưới mấy rạch có cống, ở bến chợ, coi chợ nhóm như không có ai. Muốn chinh phục tâm hồn họ phải kính trọng tinh thần độc lập,tính ưa uy quyền của họ. Những phong trào nam nữ di tắm biển, ăn mặc trống trải, trửng giỡn, xô đẩy nhau, những tổ chức nam nữ đi đóng trại ngày đ êm trong rừng rú, đi dạo thuyền ca hát, nhà giáo dục có trách nhiệm nặng nề về sự điều khiển, kiểm soát.
Mù: vẫn mù, đời họ phải sống trong liều lĩnh hoang mang như kẻ chỉ dẫn họ. Tại người hay tại tình? Có lẽ tại cả hai, mà tại người nhiều hơn. Họ kỹ lưỡng lại rồi ngựa quen đường cũ.
Họ anh dũng trong những chuyện phải hy sinh vì nghĩa cả lắm. Nó đổi như trở bàn tay. Bạn trai vì tiến thân gác bỏ hôn nhân một bên chiếm số không nhỏ.