Hồi nhỏ đi theo mẹ dự lễ chùa, thất, nhà thờ với lòng sốt sắng trong bầu không khí siêu thoát. Họ không đáng trách đâu mà đáng ta giúp đỡ qua thời kỳ nguy hiểm nầy. Cây gõ dù bị kẻ ác bôi trét uế vật thể nào khi cần dùng đem rửa vẫn hữu dụng.
Ông nói Ziegler cho biết mỗi năm ở Bá linh 25% sinh viên chơi bời trong các thanh lâu phải đi khám bác sĩ. Bạn hỏi tại sao lòng bạn trai khó hiểu quá. Họ thấy có cảm tình với cái vẻ đẹp thiên nhiên.
Điều đó lạ mà điều nầy lạ hơn: là khi người yêu gặp trai, già mồm mép chối, nói đủ thứ lý do để biện hộ và nếu thấy mình vô lý thì êm dịu rót vào tai chồng những lời mật mía thì sau cùng chinh phục lại được tình yêu. Họ đã tốn bao nhiêu thời giờ, tiền bạc, sức khỏe nữa để nuôi những mộng nầy bằng cách đọc tiểu thuyết tình cảm, chạy theo những đại nhạc hội. Khi ái tình nỗi dậy trong lòng bạn trai, họ thường hành động hai cách: một là nhát nhúa, hai là táo bạo.
Tôi hiểu lương tâm ở đây là quan năng tinh thần dùng để tự nhận thức và đánh giá thiện ác những hành vi nhân linh (actus humanus). Mà lại bị những mặc cảm trên ngăn trở, thành ra họ nhút nhát. Trên đường tiến hóa ấy, tinh thần lại bị chi phối bởi thủtính , làtính hoạt động theo bản năng.
Ai đã từng đóng vai trò giáo dục tất nhận khi dạy văn chương, toán học, sử địa, v. Lẽ ra đến đây tôi ngưng bút. Khi thân thể dồi dào sinh lực, nhân cách xuất đầu lộ diện, bạn trai tự tín và hy vọng nhiều ở ngày mai.
Họ quên rằng con người ưa tâm phục hơn lý phục. Họ không nghĩtính loài người là trống miệng. Aùi tình ấy được bổ túc bởi một ái tình khác cótính chất hiền dịu là ái tình của người nữ.
Đừng ai đòi ở họ địa vị xã hội hay chương trình của vị lai. Khi họ ý thức về nhân cách của họ, họ cũng ý thức những tư tưởng, tâm tình, lời nói, việc làm mà lương tâm tự nhiên không cho phép. Cuộc đời do đó có thể hư.
Đến khi gặp một biến cố, trở lực nào đó, con người mặt thực của họ bung ra như lúa ẩm đứt niềng bồ làm kẻ quá lạc quan về họ đâm ra tuyệt vọng. Nhưng sao tôi vẫn hồ nghi kẻ có cốt tủy kỳ dị khó sửa quá. Chỉ nên cấm sự mơ mộng xấu chớ vẫn phải tập bạn trai tưởng tượng vì khi thành nhân óc phán đoán, suy luận có thể lấn áp tài năng nầy của họ rất nhiều.
Lòng họ lạnh niềm đạo đức mà nóng nảy về tình yêu, về các tham vọng tiền của, chức quyền. Có một số bạn trai không ác tâm nhưng hễ nói chuyện với ai thường có thói quen nói chỏi lại. Bây giờ muốn hấp dẫn họ phải nói A Lịch Sơn đại đế, Nã Phá Luân, Nguyễn Huệ, Nguyễn Du, Ssakespeare, Bossuet, Abraham Lincoln, Charlot v.
Bạn gái đa số thản nhiên. người ta nói đời trẻ dại là đời hướng ngoại. Bạn trai độ 11, 12 tuổi tuy hay xao lãng vì ham chơi.